Overslaan en naar de inhoud gaan

BR2 produceert recordhoeveelheid medische radio-isotopen

Meer dan 12 miljoen patiënten werden geholpen dankzij die productie

SCK CEN - Infrastructuur BR2 (2019)

Meer dan 12 miljoen patiënten werden geholpen dankzij de productie van medische radio-isotopen in de BR2-onderzoeksreactor. “Dat zijn vijf miljoen patiënten meer dan ons vorig gemiddelde”, klinkt het trots. Een wijziging van het aantal draaidagen ligt aan de basis van die mooie cijfers.

SCK CEN - Jaarverslag Highlights (2021)

“Nooit eerder in de geschiedenis van de BR2-onderzoeksreactor klokten we af op zulke cijfers!”, vertelt Steven Van Dyck, reactormanager bij SCK CEN, enthousiast. Wie de cijfers erbij neemt, deelt onmiddellijk Van Dyck’s enthousiasme. Typisch produceert SCK CEN per reactorcyclus tien tot vijftien verschillende radio-isotopen. Twee radio-isotopen nemen het grootste gedeelte van de productie in beslag: molybdeen-99, de bron van de belangrijkste diagnostische radio-isotoop technetium-99m, en lutetium-177, een actief gebruikte radio-isotoop in de strijd tegen prostaatkanker. Er werd een kwart meer molybdeen-99 geproduceerd, terwijl de productie van lutetium-177 een ongeziene stijging van 75% kende. In totaal konden meer dan 12 miljoen diagnoses en 25 000 behandelingen dankzij de Belgische productie uitgevoerd worden. 

Meer draaidagen

Die mooie cijfers zijn het logische gevolg van de beslissing om het aantal draaidagen te verhogen van 160 naar 210 dagen per jaar. Die beslissing werd genomen om een continue bevoorrading van medische radio-isotopen te verzekeren. “De helft van bevoorrading moet van onze onderzoeksreactor komen, er is nergens ter wereld een alternatief. Dat onderlijnt de vitale bijdrage die wij leveren en ook in de toekomst moeten blijven leveren. Het aantal kankerpatiënten blijft immers jaar na jaar stijgen, de vraag neemt evenredig toe”, aldus Steven Van Dyck. 

Toen SCK CEN die beslissing nam, had niemand kunnen voorspellen dat een pandemie de productie mogelijks lam zou kunnen leggen. “We hielden ons hart vast, toen het coronavirus in Europa voet aan wal zette. Maar het is ons gelukt om zelfs in crisistijd die verhoogde en broodnodige productie te verzekeren. En dat dankzij de ongeziene inzet van onze medewerkers. Het was dus een uitzonderlijk jaar in een uitzonderlijk jaar”, besluit Steven Van Dyck.

“Na uitgebreid testen en veelvuldig valideren hebben we in december de eerste holmiummicrosferen kunnen leveren voor de behandeling van leverkanker.”
Bernard Ponsard

Holmiumbolletjes

En alsof 2020 nog niet uitzonderlijk genoeg was, breidde het onderzoekscentrum datzelfde jaar ook zijn portfolio aan radio-isotopen uit. Nieuw op de lijst is de therapeutische radio-isotoop holmium-166, een beter alternatief voor
yttrium-90. Yttrium-90 is op dit moment de standaard in ‘selectieve interne radiatie (SIRT)’. Een SIRT-behandeling
wordt opgestart bij patiënten met leverkanker, bij wie opereren geen optie is. Bij een dergelijke behandeling worden kleine bolletjes – zo groot als de dikte van een haar – in de slagader van de lever gespoten. Ze lopen vast in de allerkleinste haarvaten van de levertumoren en geven daar lokaal hun straling af. De tumoren krimpen of verdwijnen, terwijl het omringde gezonde leverweefsel gespaard blijft. “In tegenstelling tot yttrium-90, zijn holmiumbolletjes
– zogenaamde holmiummicrosferen – wél zichtbaar op MRI- en SPECT CT-scans. Zo kunnen artsen de dosering individueel op de patiënt afstemmen. We hebben hard gewerkt om de uitdagende bestralingscondities voor holmium-166 juist te krijgen. Na uitgebreid testen en veelvuldig valideren hebben we in december de eerste holmiummicrosferen kunnen leveren. In 2021 starten we met de commerciële productie ervan om patiënten te kunnen behandelen”, vertelt Bernard Ponsard, stakeholdermanager voor de productie van radio-isotopen en gedopeerd silicium.

En een gepersonaliseerde behandeling is meer dan welgekomen. In 2020 werd er wereldwijd bij meer dan
905 000 mensen leverkanker vastgesteld. In datzelfde jaar lieten 830 180 leverkankerpatiënten het leven. Dat maakt
het tot de zevende meest voorkomende en de derde meest dodelijke kanker ter wereld.

Het regent records

SCK CEN produceerde niet alleen een recordhoeveelheid aan medische radio-isotopen. Tegelijk schoot ook het aantal ton aan geproduceerd gedopeerd silicium de hoogte in. “Silicium is veruit de meest gebruikte halfgeleider. Halfgeleiders vormen het basismateriaal voor de elektronische componenten van bijvoorbeeld systemen voor zonne- en windenergie, hybride auto’s en hogesnelheidstreinen. Vorig jaar stroomden de bestellingen binnen vanuit Japan, China en andere uithoeken in de wereld. In totaal produceerden we 36 ton – een verdubbeling ten opzichte van andere jaren”, licht Steven Van Dyck toe.

SCK CEN - Jaarverslag Highlights (2021)

Uitbating tot 2036 verzekeren

De nucleaire geneeskunde kan op onze BR2-onderzoeksreactor rekenen. In de laatste 45 jaar heeft ze geen enkele aangekondigde cyclus volledig gemist. Dat is te danken aan onze doorgedreven, preventieve onderhoudsbeurten, die in een verhoogd werkingsregime eveneens prioriteit blijven. We zijn dan ook met het volste vertrouwen aan de voorbereidingen van de tienjaarlijkse veiligheidsevaluatie begonnen. Met het rapport daarvan vragen we aan de Belgische autoriteiten de toestemming om de uitbating minstens tot 2036 te mogen verzekeren. 

Sven Van den Berghe
Nucleaire Materiaalwetenschappen

Lutetium-177: naar een gepersonaliseerde geneeskunde
IRE en SCK CEN sluiten partnerschap voor de productie van lutetium-177 en andere radio-isotopen.

Volgend hoogtepunt

Deel deze pagina