Overslaan en naar de inhoud gaan

Lutetium-177: naar een gepersonaliseerde geneeskunde

IRE en SCK CEN sluiten partnerschap voor de productie van lutetium-177 en andere radio-isotopen.

SCK CEN - Ondertekening PPP met IRE - Prostaatkanker - Lutetium-177 (2020)

Sinds jaar en dag werken het Nationaal Instituut voor Radio-elementen (IRE) en SCK CEN nauw samen in de productie van medische radioisotopen. In 2020 ondertekenden beide partners een tweede publiek-publiek partnerschap dat hun jarenlange samenwerking een nieuw elan geeft. Eén met een focus op zowel diagnose als behandeling.

SCK CEN - Jaarverslag Highlights (2021)

December 2018. Het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN en zusterbedrijf Nationaal Instituut voor Radio-elementen (IRE) zetten hun handtekening onder het publiek-publiek partnerschap RECUMO. De inkt is nog niet droog of beide partners spreken al over een volgende samenwerking. Ditmaal in het domein van medische radio-isotopen. “In het verhaal van medische radio-isotopen zijn SCK CEN en IRE complementair en betekenen we een meerwaarde voor elkaar. Waarom zouden we de handen niet in elkaar slaan?”, klonk het kort na de ondertekening. Zo gezegd, zo gedaan.

In 2020 ondertekenden beide partners een tweede publiek-publiek partnerschap, dat hun jarenlange samenwerking in het domein van nucleaire geneeskunde een nieuw elan geeft. “Decennialang lag de focus van onze productie op twee specifieke radio-isotopen: molybdeen-99 voor diagnose enerzijds en jodium-131 voor de behandeling van schildklierkanker anderzijds. Intussen doet wetenschappelijk onderzoek de nucleaire geneeskunde razendsnel evolueren. Radio-isotopen kunnen niet enkel het verschil maken in medische beeldvorming, maar ook in doelgerichte behandelingen. Als wereldspelers in de productie ervan moeten we oog hebben voor die dynamiek en een verdere ontwikkeling van opkomende therapeutische radio-isotopen mogelijk maken”, verheldert Erich Kollegger, CEO van IRE.

Therapeutische radio-isotopen: een definitie

Therapeutische radio-isotopen zijn een onmisbare schakel in doelgerichte kankerbehandelingen. Bij zo’n behandeling brengt een dragermolecule een radio-isotoop heel precies naar de kankercellen. Zodra de dragermolecule zich aan de cel heeft vastgehecht of erin wordt opgenomen, kan de radio-isotoop de kankercellen bestralen zonder gezond weefsel aan te tasten. De kankercellen raken beschadigd, waardoor ze afsterven en de tumor zelf uiteindelijk krimpt.

SCK CEN - Highlights - Prostaatkanker (2021)

Waaier aan radio-isotopen

De productie van lutetium-177 is het eerste concrete project in het kader van die samenwerking, in de komende jaren zullen nog andere radio-isotopen volgen. Lutetium-177 wordt op dit moment in ziekenhuizen gebruikt om neuro-endocriene tumoren te behandelen. Neuro-endocriene cellen bevinden zich vooral in de organen van het spijsverteringsstelsel, waaronder de maag, de pancreas en darmen. De radio-isotoop is echter ook veelbelovend voor de behandeling van prostaatkanker, dat in Europa verantwoordelijk is voor 90.000 sterfgevallen per jaar. Ze wordt ingezet in combinatie met gallium-68 (Ga-68). Met die laatste kunnen artsen de omvang van de prostaattumor in kaart brengen en de dosis van lutetium-177 daarop afstemmen, die de patiënt bij de behandeling toegediend moet krijgen.

“Een gepersonaliseerde geneeskunde dus. We verwachten dat de wereldvraag in de komende jaren zal verdrievoudigen”, vervolgt Eric van Walle, directeur-generaal van SCK CEN. “Willen farmaceutische bedrijven lutetium-177 als behandeling voor prostaatkanker op de markt brengen, moet het aanbod kunnen volgen. Met dit partnerschap vergemakkelijken we de toegang tot die en andere vernieuwende radio-isotopen. Door samen te werken, kunnen we van België bovendien een onmisbare speler maken in de productie en distributie van radio-isotopen voor nucleaire geneeskunde.”

Complementaire rolverdeling

Het partnerschap betekent een veranderde samenwerking, maar weliswaar een ongewijzigde rolverdeling. De rolverdeling tussen beide partners ligt al van oudsher vast. “Onze onderzoeksreactor BR2 neemt de eerste productiefase van medische radio-isotopen voor zijn rekening: het bestralen van targets. Nadien behandelt het IRE die targets door een chemisch proces om medische radio-isotopen te verkrijgen, die aan patiënten toegediend kunnen worden. We zijn volledig op elkaar ingespeeld, de samenwerking verloopt als een geoliede machine”, legt Eric van Walle (SCK CEN) uit. Erich Kollegger (IRE) beaamt: “Met dit publiek-publiek partnerschap worden die complementaire vaardigheden ten volle benut. Dat maakt dat partnerschap zo waardevol.”

RECUMO

Het is al de tweede keer dat beide partners hun hechte samenwerking officieel maken met een handtekening. In december 2018 sloten IRE en SCK CEN een eerste publiek-publiek partnerschap voor het project RECUMO (Recovery of valuable Uranium residues of 99Mo-based radio-pharma in Belgium). Dat project biedt een structurele oplossing voor het beheer van alle hoogradioactieve restanten, die van de productie van medische radio-isotopen afkomstig zijn en nu op de site van IRE in Fleurus worden opgeslagen.

Van pijnbestrijding naar kankerbestrijding
SCK CEN doet onderzoek naar samarium-153 als theranostisch radio-isotoop.

Volgend hoogtepunt

Deel deze pagina