Nederland en België vormen één blok tegen kanker
Samenwerking versnelt ontwikkeling van beloftevolle kankerbehandeling met Terbium-161
Kanker is wereldwijd in opmars. Daar willen het Nederlandse bedrijf TerThera en het Belgische nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN een stok voor steken. Met één vlotte handbeweging gooien ze alles in de strijd tegen kanker: unieke kennis, geavanceerde technieken en een ononderbroken toegang tot … Gadolinium – een van de zeventien zeldzame aardmetalen. Dat is de noodzakelijke grondstof voor Terbium-161, een opkomend talent onder de therapeutische radio-isotopen.
Terbium-161 wordt een van de therapeutische radio-isotopen van de toekomst genoemd. “Men verwacht dat doelgerichte kankertherapieën met Terbium-161 een hoger therapeutisch effect hebben. Dat komt door zijn bijzondere eigenschappen”, stipt Koen Hasaers, directeur Nuclear Medical Applications bij SCK CEN, aan. Terbium-161 heeft de eigenschap dat als de radio-isotoop vervalt, ze per bètadeeltje meteen gemiddeld twee laag-energetische Auger-elektronen uitzendt. Eenmaal uitgestoten, reizen die elektronen net als alfadeeltjes niet ver. Dat betekent dat er zich – héél lokaal bij de kankercel – per injectie een hogere dosis kan opstapelen. In theorie: een hogere lokale dosis, een hoger therapeutisch effect, waarbij gezond weefsel wordt ontzien.
“Dat therapeutische effect moet bewezen worden. En dat vraagt meer (pre)klinisch onderzoek”, vervolgt Philippe van Overeem, CEO van TerThera. Er moet ook Terbium-161 voorhanden zijn om dat onderzoek te kunnen uitvoeren. Dat is de gezamenlijke missie van het Belgische, nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN en het Nederlandse bedrijf TerThera. Samen zullen ze het productieproces van Terbium-161 voor hun rekening nemen. Zo willen beide partners de ontwikkeling van die beloftevolle kankerbehandeling versnellen. “Hoe meer Terbium-161 er beschikbaar is, hoe meer onderzoeken er uitgevoerd kunnen worden, hoe sneller de radio-isotoop bij de patiënt belandt”, verduidelijkt hij. Die samenwerking werd vandaag met één vlotte handbeweging officieel bekrachtigd.
Sneller bij de kankerpatiënt
Het productieproces verloopt door verschillende fasen. Terbium-161 ontstaat door Gadolinium-160 te bestralen en na bestraling de gewenste radio-isotoop uit het bestraalde materiaal te scheiden. Gadolinium komt uit de reeks van zeldzame aardmetalen. Het zilverwitte, glimmende metaal is een gegeerde grondstof, waarvan de voorraden echter beperkt zijn. TerThera heeft een ononderbroken toegang tot die grondstof, terwijl SCK CEN een inhouse scheidingstechniek heeft ontwikkeld om zuiver Terbium-161 te isoleren. Vervolgens wordt die zuivere isotoop aan een molecule gekoppeld en tot een radiofarmaca voor verder onderzoek verwerkt.
De wereldwijde gezondheidszorg mag zich verheugen over die overeenkomst. Beide partners hebben dus alle troeven in handen om een stabiele toevoer van Terbium-161 te verzekeren. “Jaren geleden sprongen we op de trein van therapeutische radio-isotopen. Beloftevolle kankerbehandelingen bij de patiënt brengen, dat is onze bestemming. En ook de trein van TerThera gaat in die richting. We koppelen nu onze wagons aan elkaar om snelheid te maken”, verduidelijkt Koen Hasaers (SCK CEN).
Kankeronderzoek
En kankerpatiënten hebben er baat bij dat SCK CEN en TerThera samen snelheid maken. “Een recente casus toonde aan dat bij een uitbehandelde patiënt met prostaatkanker, na één dosis Terbium-161 het volume van de tumor afnam en uitzaaiingen verdwenen. Dat is een positief signaal, maar het vergt meer onderzoek om die behandeling met Terbium-161 breed succesvol te maken”, aldus Philippe Van Overeem (TerThera). Tot op heden heeft onderzoek naar kankerbehandelingen met Terbium-161 lang op zich laten wachten door een tekort aan de grondstof Gadolinium-160. Het eerste (pre)klinische onderzoek dateert van 1995. Daarna – tot vorig jaar – volgden amper zestien nieuwe publicaties.
Nu Terbium-161 meer beschikbaar wordt, is er een reeks onderzoeken geïnitieerd. Zij zullen op korte termijn beter inzicht geven in het therapeutische effect en de optimale inzet ervan. Zo steunt TerThera verschillende initiatieven waaronder het fundamenteel onderzoek naar de precieze werking van straling binnen het werkgebied de Radiobiologie. “Het spreekt voor zich dat we met deze gebundelde krachten een stevige stimulans aan dat kankeronderzoek zullen geven. We zijn dan ook verheugd dat te kunnen doen”, besluiten beide partners.
Therapeutische radio-isotopen: een definitie
Therapeutische radio-isotopen zijn een onmisbare schakel in doelgerichte kankerbehandelingen. Bij zo’n behandeling brengt een dragermolecule een radio-isotoop heel precies naar de kankercellen. Zodra de dragermolecule zich aan de cel heeft vastgehecht of erin wordt opgenomen, kan de radio-isotoop de kankercel bestralen. De kankercellen raken beschadigd, waardoor ze afsterven en de tumor zelf uiteindelijk krimpt.
Gerelateerde artikels
- 25 maart '24
29 februari '24
13 februari '24