Overslaan en naar de inhoud gaan

Onderzoekster Sarah Baatout vervoegt het poolstation Prinses Elisabeth

24 december '17

Wat als we nu een stap dichter bij Mars zouden komen door reageerbuizen en microscopen mee te nemen naar het poolstation Prinses Elisabeth? Dat is de inzet voor Sarah Baatout, onderzoekster aan SCK CEN. Zij dompelt zich 1 maand onder in extreme omstandigheden van isolatie om het gedrag van ons immuunsysteem in de ruimte beter te kunnen ontcijferen. De verzamelde gegevens zijn fundamenteel om vooruitgang te boeken in ruimtevaart en geneeskunde.

Sarah Baatout Antarctica SCK CEN (2018)

Als moeder van twee kinderen, uitstekend schaatsster, universiteitshoogleraar en radiobiologe bij SCK CEN, staat Sarah op het punt een droom te realiseren: het Poolstation Prinses Elisabeth vervoegen om er haar onderzoek verder te zetten. Samen met een twintigtal andere Belgische en internationale wetenschappers vertrekt ze op 16 december aanstaande op een lange ontdekkingsreis. Het aftellen is begonnen en na alle wetenschappelijke voorbereidingen, zowel fysiek als mentaal, bereidt Sarah zich voor om haar laatste dagen in België door te brengen met haar Belgisch-Engelse familie.

Als hoofd van de afdeling radiobiologie van SCK CEN bestudeert Sarah al jarenlang de impact van extreme omstandigheden (afzondering, stress, isolement,…) op het menselijk immuunsysteem. Dit onderzoek helpt om beter te begrijpen hoe het lichaam van een astronaut in de ruimte functioneert en laat toe om toepassingen te ontwikkelen die het mogelijk maken om, op een dag, naar Mars te vliegen

Sarah Baatout Antarctica SCK CEN (2017)

Het poolstation, ruimtesimulator

Tijdens deze missie van een maand zal Sarah Baatout onderzoek doen naar de impact van extreme leefomstandigheden op het menselijk lichaam. In plaats van astronauten volgt de radiobiologe dit keer de bemanning van het poolstation. Voor, tijdens en na hun verblijf in Antarctica zal ze verschillende monsters nemen, waaronder bloed. De afgenomen monsters zullen in het poolstation en in de laboratoria van SCK CEN geanalyseerd worden. De analyses zullen waardevolle informatie verschaffen over, onder andere, het stressniveau van de vrijwilligers en het effect van deze speciale omgeving op hun immuunsysteem. Sarah zal ook een reeks medicijnen testen die astronauten tijdens hun ruimtemissie meenemen om met name hun stabiliteit en hun resistentie tegen straling te analyseren.

Sarah zal ook de eigenschappen van spirulina in deze extreme omstandigheden bestuderen. Deze groene alg wordt al gebruikt als voedingssupplement voor astronauten en zou een gunstig effect kunnen hebben op een verstoorde darmflora door stress.

Dit onderzoek, dat bemande ruimtevluchten mogelijk maakt, draagt ook bij aan de vooruitgang van de geneeskunde. Protontherapie bijvoorbeeld, zag het levenslicht door onder andere ruimtevaartonderzoek. De missie laat toe om vandaag de medische kit voor de astronauten van morgen te ontwikkelen.

Het onderzoekscentrum van Mol is ook betrokken bij veelbelovend onderzoek in de strijd naar aids en kanker. In de ruimte is het menselijk lichaam niet langer onderhevig aan de zwaartekracht. Het bloed circuleert anders en concentreert zich bovenin het lichaam. Door de overvloedige aanwezigheid van bloed in de halsslagader produceert het lichaam van nature minder witte en rode bloedcellen. Het lichaam is, laat ons zeggen, immuundeficiënt. Sarah Baatout neemt deel aan verschillende onderzoeken om radiotherapeutische behandelingen te verbeteren door deze omstandigheden van gewichtloosheid op aarde te simuleren. Al deze projecten worden door onder andere Belspo ondersteund.

Voor deze onverzadelijke onderzoekster die het aantal educatieve projecten vermenigvuldigde, is het een evidentie om haar avontuur te delen met jongeren. “Ik ben erin geslaagd om per dag een uur internetverbinding te krijgen” vertelt Sarah Baatout, hoofd van de afdeling radiobiologie van SCK CEN, enthousiast. “Ik zal die tijd gebruiken om mijn missie aan klassen uit het lager en middelbaar onderwijs via videovergadering uit te leggen. Ik hoop mijn passie voor wetenschap door te geven en roepingen te creëren!”

Een uniek station in de wereld

Station Prinses Elisabeth bestaat sinds 2004 en is een buitenbeentje in de wereld van de poolstations. De ongewone architectuur,  bestand tegen de extreme weersomstandigheden van Antarctica, is de dag van vandaag nog steeds uniek in de wereld. Achter dit technologisch hoogstandje vinden we een ander Belgisch onderzoekscentrum terug: het von Karman Insituut voor Stromingsdynamica in Sint-Genesius-Rode. De onderzoekers van dit instituut hebben tests en maquettes herhaaldelijk opnieuw gemaakt om het design van het eerste CO2-neutrale station in Antarctica te finetunen. Windtunneltesten maakten het mogelijk om het comfort en de weerstand tegen wind en sneeuw (tot 250km/u) van verschillende architecturale concepten van de poolbasis en de integratie op de rotsachtige bergkam efficiënt te kunnen evalueren.

Perscontact

pers [at] sckcen [dot] be (pers[at]sckcen[dot]be) - 014 33 21 49

Deel dit artikel