Enkel nog laagverrijkt uranium als basismateriaal voor productie van medische radio-isotopen

31 mei '23

SCK CEN maakt beloftes van internationale top in Den Haag waar

Sinds jaar en dag kan de medische sector op het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN rekenen. In zijn BR2-onderzoeksreactor produceert het hoognodige medische radio-isotopen, waaronder molybdeen-99 en jodium-131. Met die eerste radio-isotoop kunnen kanker, hart- en vaatziekten opgespoord worden. Het radioactieve jodium wordt op zijn beurt ingezet in de strijd tegen schildklierkanker. Beide radio-isotopen ontstaan door uraniumtargets – buisjes van ca. 16 centimeter – te bestralen. Na 51 jaar is SCK CEN volledig overgeschakeld op laagverrijkt uranium als basismateriaal. “Voor de patiënt of arts verandert er niets, voor de wereld wel”, aldus Steven Van Dyck, directeur van BR2. En dat bedoelt hij vanuit een non-proliferatieperspectief. Er wordt voor die productie dus geen hoogverrijkt uranium meer gebruikt: dat smoort een potentiële verspreiding ervan in de kiem.

SCK CEN - BR2 - laagverrijkte targets voor productie medische radio-isotopen (2023)

Elk jaar – van 25 tot en met 31 mei – is het de ‘Europese Week tegen Kanker’. Die week vestigt de aandacht op het Europese bestrijdingsplan en eenieder die een rol speelt om dat plan versneld tot uitvoering te brengen. Met dat plan wil Europa de opmars van kanker keren. Het richt zich dan ook op alle aspecten van kanker: gaande van preventie en diagnose tot nieuwe behandelingen en geneesmiddelen. Een van de #EWAC-dagen staat in het teken van een ‘vroegtijdige opsporing’.


“Een vroege detectie van kanker betekent dag en nacht verschil. Hoe vroeger kanker opgespoord kan worden, hoe groter de kans dat hij behandeld kan worden. We zijn trots dat we met onze BR2-onderzoeksreactor wereldwijd daarin een vitale rol spelen”, aldus Steven Van Dyck, BR2-directeur bij het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN. De Belgische onderzoeksreactor zorgt – samen met slechts vijf andere reactoren – voor de wereldwijde bevoorrading van medische isotopen. Dat zijn radioactieve stoffen die broodnodig zijn bij het opsporen en behandelen van kanker, hart- en vaatziekten. Bovendien kunnen artsen er nauwgezet mee opvolgen of de behandeling aanslaat, zodat ze de optimale behandeling kunnen bepalen. In 2022 werden er maar liefst 11 320 000 diagnoses en behandelingen uitgevoerd dankzij de Belgische productie.

SCK CEN - Laagverrijkte targets voor productie van medische radio-isotopen (2023)

Laagverrijkt uranium als basismateriaal

“Om een radio-isotoop te verkrijgen, bestralen we zogenaamde ‘targets’ – ruw basismateriaal – in onze BR2-onderzoeksreactor. Na vijf à zes bestralingsdagen gaan die targets naar een farmaceutisch bedrijf, dat ze in medische radio-isotopen omzet en dan wereldwijd naar ziekenhuizen verstuurt”, legt Steven Van Dyck uit. Molybdeen-99 vervalt in technetium-99m, en dat is ’s werelds meest gebruikte medische radio-isotoop voor diagnose. Jodium-131 is onvervangbaar in de strijd tegen schildklierkanker. De targets om die twee radio-isotopen te produceren, bestaan uit uranium.

In 1972 produceerde het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN zijn eerste lading molybdeen-99, vertrekkend van hoogverrijkt uranium als basismateriaal. In de reactorcyclus die zonet achter de rug is, werd dat materiaal niet meer gebruikt. “We zijn volledig overgeschakeld op laagverrijkt uranium voor de productie van die medische radio-isotopen”, aldus Steven Van Dyck. “Onze productiecapaciteit blijft hetzelfde. Voor de patiënt of arts verandert er dus niets, voor de wereld wel.” En hij bedoelt dat vanuit een non-proliferatieperspectief. Door hoogverrijkt uranium te bannen, verdwijnt het risico op een potentiële verspreiding en misbruik ervan.

Internationale top in Den Haag

Met deze omschakeling geeft SCK CEN op een tweede manier invulling aan de afspraken, die in 2014 op de internationale top van Den Haag werden gemaakt. Daar bereikten meer dan vijftig wereldleiders samen, onder wie toenmalig president Barack Obama en bondskanselier Angela Merkel, een internationaal akkoord over nucleaire veiligheid. Dat akkoord luidde als volgt: “Het gebruik van hoogverrijkt uranium moet uitgefaseerd worden.” Eerder dit jaar kondigde SCK CEN zijn plannen aan om ook de splijtstof – de ‘brandstof’ van de BR2-onderzoeksreactor – te vervangen door een laagverrijkte variant. In maart 2023 prezen het Amerikaanse ministerie van Energie en Michael M. Adler, U.S. Ambassador to Belgium, SCK CEN nog voor een belangrijke mijlpaal in dat traject. Daarmee kwam het al in het nieuws.

Deel dit artikel

Gerelateerde artikels