Oplossingen voor radioactief verontreinigde terreinen

Wat zijn de activiteiten van SCK CEN?

SCK CEN is een ‘one-stop-shop’* voor begeleiding en advies bij radioactief verontreinigde gronden:

• We begeleiden eigenaars van NORM-industrieën of gecontamineerde sites in het formuleren van een totaalaanpak voor het omgaan met materialen met verhoogde inhoud aan natuurlijke radionucliden;
• We zijn partner in de detectie en karakterisatie van de verontreinigde site en/of het NORM-materiaal, in het aanbrengen van oplossingen voor het omgaan met dit materiaal, en voor de training van werknemers van betrokken industrieën;
• We helpen bij het saneren van historisch verontreinigde sites en gaan samen op zoek naar langetermijnoplossingen die geen schade toebrengen aan mens en omgeving. Daarvoor steunen we op meer dan 70 jaar ervaring met het omgaan met radioactief materiaal;
• Een centraal punt daarbij is het inschatten van de radiologische impact op mens en omgeving om deze onder de wettelijke vereisten te krijgen. We helpen ook in het voorbereiden van veiligheidsdossiers en licentieaanvragen.
• We onderzoeken circulaire oplossingen waarbij we NORM-materiaal hergebruiken binnen bepaalde industriële toepassingen.

* Voor de eigenlijke uitvoering van de werken steunt SCK CEN op partners.

1. Onderzoek & karakterisering van de locatie

Wat zijn de radiologische gevolgen van een bepaalde activiteit? Om dat goed te kunnen inschatten, onderzoekt en karakteriseert SCK CEN de site en de omringende omgeving. De initiële verontreiniging op de site wordt in kaart gebracht door het uitvoeren van directe metingen op de terreinen of door zowel vaste als vloeibare stalen te nemen van afvalstoffen, de bodem, het water, de lucht etc. Voor moeilijk bereikbare plekken kan hiervoor een drone worden ingezet. We karakteriseren de bodem en analyseren de aard en hoeveelheid van de radioactieve contaminatie in onze geaccrediteerde laboratoria.

Het resultaat? Heel wat data waarmee je ten eerste een beeld krijgt van de ruimtelijke (drie-dimensionele) verspreiding van de verontreiniging en ten tweede een conceptueel model van de locatie kan ontwikkelen. Het model duidt in detail aan in welke vorm de verontreiniging aanwezig is en hoe die zich gedraagt.

SCK CEN bundelt heel wat ervaring en kennis om deze fase van de sanering tot een goed einde te brengen. Bovendien voeren we verder onderzoek naar een meer geavanceerde manier om mogelijke besmettingen in kaart te brengen.

🔗 Lees meer over onze expertise ‘lageradioactiviteitsmetingen’ of bekijk hoe we radioactiviteit in kaart brengen met behulp van stralingsdetectiedrones.

2. Impactstudies & milieueffectbeoordeling

Dankzij het conceptueel model komen we de blootstellingswegen te weten voor het personeel dat nog op de site actief is, voor bewoners in de buurt én voor fauna en flora in de omgeving. Bovendien kunnen we aan de hand van de data en gerichte experimenten voorspellen hoe een mogelijke verontreiniging zich verspreidt. Bereikt de verontreiniging al dan niet het grondwater? Nemen planten schadelijke stoffen op en doet dat dan iets met onze voedselketen? Hoe verspreiden radioactieve stofdeeltjes zich via de lucht? Met proeven en wiskundige modellen berekent SCK CEN de gevolgen van de verontreiniging op korte, middellange en lange termijn en formuleren we relevante saneringsopties.

Wist je dat SCK CEN zulke studies ook deed voor de oppervlakteberging van het categorie A-afval in Dessel? In opdracht van NIRAS/ONDRAF onderzochten we de verschillende scenario’s op korte en lange termijn, inclusief modellen die de impact voor omgeving en de biosfeer in kaart brachten.

Meer weten? Klik verder naar NIRAS/ONDRAF.

3. Selectie en optimalisatie van saneringsopties

Is een sanering aan de orde? Dan zijn er vaak verschillende herstelopties mogelijk:

• De verontreiniging verwijderen, bijvoorbeeld door via een afgraving, fysieke grondreiniging... SCK CEN onderzoekt ook bacteriën of planten kunnen worden ingezet om de verontreiniging te verwijderen.
• De mobiliteit van de verontreiniging wijzigen, bijvoorbeeld met een chemische behandeling, reactieve barrières...
• Ondoorlatende of weinig doorlatende barrières aanbrengen rond de verontreiniging, bijvoorbeeld met een afdekking, omleiding...
• Het landgebruik veranderen, bijvoorbeeld door beperkingen in te voeren.

Welke optie is het beste? In die keuze dien je niet alleen rekening te houden met de stralingsgevolgen voor mens en omgeving op korte en lange termijn, maar ook met de uitvoeringskosten en technische haalbaarheid. Welke beperkingen brengt de locatie met zich mee? Wordt de site tijdens de sanering nog gebruikt voor andere activiteiten? Wat met de kosten voor opslag en/of verwijdering van het afval? Ook het tijdschema waarin de werken voltooid moeten zijn en de opinie van het publiek en andere belanghebbenden hebben invloed op het saneringsplan.

Nucleaire toepassingen zijn niet alleen een kwestie van technologie, maar ook van maatschappelijke keuzes. SCK CEN zet elke dag sterk in op burgerparticipatie én houdt een vinger aan de pols bij het grote publiek. Hoe? Dat lees je hier.

4. Planning en aantonen van succes van de sanering

In de planningsfase linken we gezondheids- en veiligheidsaspecten, de milieueffecten én het afvalbeheer aan het saneringsproces. Voor de eigenlijke uitvoering van de werken steunt SCK CEN op partners.

Na afloop van de sanering moet worden aangetoond dat het doel bereikt is. Daarvoor zijn nieuwe metingen nodig, eventueel aangevuld met nieuwe berekeningen, en mogelijk ook monitoring gedurende een periode na de sanering. Je dient gegevens bij te houden over wat er waar juist werd gedaan, welk soort en welke hoeveelheid afval verwijderd is en waar dit naartoe werd gebracht.

Naast on-site en off-site monitoringmogelijkheden, biedt SCK CEN ook digitale systemen of modellen die de traceerbaarheid en transparantie van de saneringswerken en bijhorende besluitvormingsprocessen garanderen. Denk aan een documentbeheersysteem, procedures voor effectberekeningen, GIS voor ruimtelijke gegevens... Interesse? business [at] sckcen [dot] be (Geef ons een seintje!)