Overslaan en naar de inhoud gaan

Krachtenbundeling maakt behandeling van kankerpatiënten doeltreffender

SCK CEN en IBA effenen het pad naar productie van actinium-225 voor patiëntgebruik

Het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN en het Belgische bedrijf IBA willen onderzoek en ontwikkeling naar actinium-225 op kruissnelheid brengen. De radio-isotoop bezit namelijk het daverende potentieel om kankers doeltreffender te behandelen. Door naar een grootschalige productie te werken, helpen beide partners de innovatieve kankertherapie breed toegankelijk te maken.

SCK CEN - Jaarverslag Highlights (2022)

Vandaag de dag lopen er talrijke studies naar het potentieel van actinium-225 om kanker te bestrijden. Uit de eerste resultaten blijkt dat de theranostische radio-isotoop kankercellen volledig elimineert in plaats van de tumorgroei enkel afremt. De kans op herval lijkt eveneens te verlagen. De lijst met kankers waarvoor actinium-225 een verschil kan betekenen, is lang. Prostaatkanker staat bovenaan die lijst. Hij wordt op de voet gevolgd door long-, darm- borst-, pancreas-, bloed- en nierkanker en glioblastoom, de dodelijkste vorm van hersenkanker. Miljoenen patiënten hebben er dan ook baat bij dat kankertherapieën met actinium-225 snel op de markt komen.

Naar verwachting zullen zij over enkele jaren effectief hun intrede op de markt doen. Voorwaarde is wel dat farmaceutische spelers op een betrouwbare productie kunnen rekenen, ook voor de voorgaande klinische proeven. Daar wringt het schoentje. “Voorlopig althans”, verbetert Pascal De Langhe, Director Business Development & Support bij SCK CEN. Het nucleaire onderzoekscentrum en het Belgische, beursgenoteerde bedrijf IBA sloten immers vorig jaar een partnerschap dat tot een grootschalige en betrouwbare productie van actinium-225 moet leiden. “De patiënten die met de huidige productie toegang tot die veelbelovende radio-isotoop hebben, zijn bij wijze van spreken op één hand te tellen. Zo komt actinium-225 ook aan haar bijnaam: the rarest drug on earth. Door samen te werken, willen we de acute marktnoden invullen. Doel is om talrijke patiënten van de voordelen te laten genieten die deze nieuwste generatie nucleaire geneeskunde biedt”, verheldert hij.

Wat eerst als afval wordt beschouwd, wordt opnieuw een waardevolle grondstof. Circulariteit op zijn best!
Pascal De Langhe
SCK CEN - Jaarverslag Highlights (2022)

Twee zwaargewichten

SCK CEN en IBA verkrijgen actinium-225 door middel van fotonucleaire reacties, waarbij een foton een neutron uit de atoomkern van radium-226 tikt. Zo ontstaat radioactief radium-225 die in actinium-225 vervalt. Een technisch uitdagend proces, maar niet voor deze twee zwaargewichten met een ongeëvenaarde expertise. SCK CEN is wereldwijd een toonaangevend nucleair onderzoekscentrum, IBA de referentie in deeltjesversnellertechnologie. “Onze complementaire kennis en expertise vallen als twee puzzelstukken in elkaar”, verklaart De Langhe. “Wij hebben uitstekende kerncompetenties in het ontwerpen van het target – het radiumdoelwit dat bestraald zal worden – en de noodzakelijke radiochemie om een zuiver eindproduct te krijgen. IBA kent de technologie van de deeltjesversneller, de bestralingsbron, als geen ander. Bovendien heeft het bedrijf de ingenieurservaring om het ontwerp van de installatie in de realiteit om te zetten.”

Gefaseerde aanpak

Het strategische partnerschap verloopt in fases. Beide partners hebben allereerst de technische en economische haalbaarheid van het project diepgaand geëvalueerd. “Hoeveel kankerpatiënten hebben nood aan die nieuwe kankertherapie? In welke mate zal de vraag naar actinium-225 toenemen? Welke installaties hebben we nodig om actinium-225 te produceren? Leveren de doelwitten die we ontwikkelen, de gewenste productie-opbrengst? In die haalbaarheidsstudie houden we rekening met allerlei factoren en maken we inschattingen die we door externe experten laten valideren”, legt De Langhe uit. Beide partners zijn optimistisch dat de haalbaarheidsstudie een positieve uitkomst zal kennen. Bij die positieve uitkomst plannen ze de bouw en indienststelling van een productie-eenheid op de site van SCK CEN in Mol, België.

Circulaire economie

Belangrijk voor het welslagen van dit project is de grondstof. Als een van de weinige organisaties beschikt SCK CEN over grote hoeveelheden van kwalitatief radium-226. “Die voorraad stelt ons in staat om actinium-225 op industriële schaal te produceren”, aldus De Langhe. In feite is radium-226 radioactief afval. “Nu kunnen we dat afval omzetten naar meer doelgerichte kankertherapieën met een hogere therapierespons.” Zo draagt dit project ook zijn steentje bij aan de circulaire economie.

Afstemming op Belgisch regeerakkoord en Europees herstelplan

De samenwerking past binnen de implementatie van het Belgische regeerakkoord, dat naar aanzienlijk meer en betere kankerbehandelingen streeft. Ze wordt gesteund door Pierre-Yves Dermagne, Belgische vice-eersteminister en minister van Economie en Werk, Tinne Van der Straeten, Belgisch minister van Energie, en Thomas Dermine, Belgisch staatssecretaris voor Relance en Strategische Investeringen. Verder ligt het initiatief ook in lijn met het recente, Europese herstelplan voor België. In dat plan voorziet de Europese Commissie investeringen voor de ontwikkeling en productie van lutetium-177 en actinium-225, twee veelbelovende isotopen.

Kanker precies bestrijden

De alfastraler actinium-225 is een opkomend talent onder de theranostische radio-isotopen. Met de straling die zij tijdens het vervallen uitzendt, kan zij kankercellen vernietigen. Het vernietigen van de kankercellen gebeurt met precisiebombardementen, waarbij het gezonde weefsel gespaard blijft.

Bekijk ook

  • SCK CEN - Jaarverslag Highlights (2022)

    SCK CEN neemt hypermodern kalibratiegebouw in gebruik

    Lees meer

  • SCK CEN - Jaarverslag Highlights (2022)

    ITER navigeert in rechte lijn naar opstart

    Lees meer

  • SCK CEN - Jaarverslag Highlights (2022)

    BR2 krijgt laagverrijkt uranium als splijtstof

    Lees meer

Deel deze pagina